Este estudo leva como título: “Análise da cadea de valor do sector en Galicia e a súa integración nas cadeas de valor nacionais e internacionais, nos ámbitos civil e de defensa”.
A continuación, expóñense as diferentes partes que o compoñen, así como información de interese sobre o estudo.
O organismo ao cal se lle adxudicou a realización do devandito estudo é o grupo de investigación en Tecnoloxías Aeroespaciais (GTA) da Universidade de Vigo, mellor coñecido como “Aerospace Technologies Research Group” (ATRG) e cuxa páxina web é www.aerospaceteg.org.
O grupo de investigación en Tecnoloxías Aeroespaciais da Universidade de Vigo está formado por un conxunto de profesores e investigadores altamente especializados nos ámbitos aeronáuticos e espaciais. A súa formación é multidisciplinar, contando entre os seus membros con enxeñeiros aeroespaciais, industriais, de telecomunicación, e informática. Ademais, varios dos seus integrantes labraron carreiras profesionais de máis de 20 anos na industria, antes da súa integración na universidade.
Os diferentes proxectos nos que se participou nestes anos capacitan a este grupo de investigación para realizar un estudo tan complexo como a análise da cadea de valor da Industria Aeroespacial.
Actualmente a totalidade dos seus integrantes son profesores e investigadores pertencentes ás áreas de Enxeñaría Aeroespacial, de Teoría do Sinal e Comunicacións, así como ao Centro Universitario da Defensa da Armada.
O GTA coordinou, ao longo da súa extensa traxectoria, diferentes proxectos dentro do ámbito aeroespacial, entre os cales destacan: Xatcobeo (primeiro satélite de Galicia e primeiro Cubesat de España), HUMSAT-D (primeiro satélite do programa de Nacións Unidas BSTI), DustCube, Serpens (satélite desenvolvido á Axencia Espacial Brasileira) e LUME-1 (satélite de comunicacións para o control de lume en combinación con drons).
Ademais de ser expertos no ámbito espacial, os seus membros tamén contan cunha dilatada experiencia no mundo aeronáutico, especialmente en solucións baseadas en UAV para aplicacións industriais, así como para soporte de misións de loita contra o lume.
O equipo investigador está formado por un amplo número de persoas con alta excelencia no mundo académico e gran experiencia no sector. Concretamente os membros que participaron neste proxecto son os seguintes:
Actualmente é profesor na Escola de Enxeñaría Aeronáutica e do Espazo da Universidade de Vigo, anteriormente foi responsable da Dirección Técnica e de I+D de diferentes compañías privadas, nas que acumulou experiencia laboral de máis de 15 anos. A maiores cabe destacar a súa participación formando parte do profesorado do Centro Universitario da Defensa de Marín, desde o ano 2013 ao 2019.
É enxeñeiro industrial, enxeñeiro en organización industrial e graduado en Enxeñaría Espacial en Aeronaves. Ademais, é doutor enxeñeiro industrial pola Universidade de Vigo e conta con varios mestrados e estudos de posgrao.
Ademais da súa formación académica, conta cunha ampla experiencia en proxectos de I+D+i tanto en convocatorias públicas como privadas.
Titulado como Enxeñeiro Industrial na Universidade de Vigo en 2002 e en Enxeñaría Aeroespacial pola Universidade Europea de Madrid en 2018. O Dr. Ulloa Sande traballou en diferentes empresas de enxeñaría e fabricación durante case 10 anos. Tras iso, realizou o seu doutoramento sobre o modelado térmico de sistemas micro-CHP, aplicado a diversos tipos de vehículos. Tras pasar un ano como profesor convidado no Departamento de Enxeñaría Mecánica na Universidade de Vigo, o Dr. Ulloa inicia o seu labor docente como axudante doutor no Centro Universitario de Defensa da Academia Naval Española, onde imparte a carreira de Enxeñaría Mecánica. Actualmente é profesor contratado doutor da Escola de Enxeñaría Aeroespacial na Universidade de Vigo, na área de Enxeñaría Aeroespacial.
A carreira investigadora do Dr. Ulloa céntrase no campo de investigación de sistemas de enerxía, ademais da realización de modelado e simulación dinámica de sistemas de propulsión e enerxía. Publicou traballos de investigación sobre a súa tese xunto con outros membros do seu grupo de investigación e participou en numerosos congresos nacionais e internacionais de docencia e investigación.
Actualmente, o Dr. Ulloa atópase realizando unha investigación no campo das enerxías renovables aplicadas aos UAV e ás súas instalacións, en colaboración co Dr. Cheng-Xian Lin, realizando diferentes períodos de prácticas de profesor visitante no Laboratorio de Enerxía Sostible e Transporte Térmico no Departamento de Mecánica e Enxeñaría de Materiais na Florida International University (Miami). Ademais, tamén se atopa desenvolvendo actividades de investigación en sistemas de control térmico de satélites, participando como investigador en WiPTherm, un proxecto europeo Future and Emerging Technologies (FET), modelando o sistema térmico de CubeSats en aplicacións de subministración de enerxía utilizando innovadores xeradores termoeléctricos.
Doutor en Enxeñaría Aeroespacial pola Universidade Politécnica de Madrid (UPM) en 2010. Realizou o programa de doutoramento no Instituto de Microgravedad “Ignacio Da Riva” (IDR), con título: “Levantamento de balastro ao paso de trens de alta velocidade”. Realizou actividades docentes e de investigación na UPM (2010-2014) e na Universidade Europea de Madrid (2015-2019). Actualmente é profesor da Escola de Enxeñaría Aeronáutica e do Espazo na Universidade de Vigo, na área de Enxeñaría Aeroespacial.
A súa actividade investigadora céntrase en tecnoloxía de vehículos espaciais e en aerodinámica civil e aeronáutica. Os seus campos de especialización dentro da tecnoloxía espacial son: control térmico, análise termo-elástica, análise de misión, e control de actitude. Actualmente, participa como enxeñeiro de control térmico e ensaios en WipTherm, desenvolvendo unha tecnoloxía de transferencia de enerxía a distancia embarcada en satélites pequenos. Tamén leva a cabo soporte técnico no desenvolvemento dos nanosatélites Hypso, para a universidade norueguesa de Ciencia e Tecnoloxía. Ademais, colabora no desenvolvemento dun vehículo lunar na súa fase de deseño conceptual en conxunto coa Universidade de Oviedo.
O doutor Fernando Augado é actualmente profesor asociado no Departamento de Teoría do Sinal e Comunicación na Universidade de Vigo. Desde xullo de 2020 é profesor adxunto en NTNU (Noruega) participando no Programa de Pequenos Satélites.
As principais áreas de interese do profesor Augado son a Enxeñaría de Sistemas para satélites pequenos de comunicacións e pequenas constelacións de satélites. Desde abril do 2016 até novembro de 2021 foi responsable de Proxectos Espaciais do Centro Aeroespacial de Galicia (CINAE).
A modo de resumo de toda a traxectoria investigadora, cabe destacar que foi autor ou coautor de 32 artigos, tres libros e 90 congresos. Como responsable de Actividades Espaciais da Universidade de Vigo e CINAE, o profesor Augado coordinou: o Xatcobeo CubeSat, primeiro satélite galego e CubeSat español, e puxo en marcha en febreiro de 2012 o Proxecto HUMSAT e HumSat–D CubeSat, o cal conta co patrocinio da ESA (Axencia Espacial Europea) a través do Programa GEOID (Genso Experimental Orbital Initial Demostración) e a Iniciativa Fly your Satellite impulsada pola ESA.
Actualmente é responsable na Universidade de Vigo do proxecto: “Innovative Wireless Dispositivos de enerxía que utilizan conxuntos de xeradores microtermoeléctricos (WiPTherm)” dentro do H2020- Programa FETOPEN.
É doutor Enxeñeiro de Telecomunicación (2016), enxeñeiro de telecomunicación pola Universidade de Vigo (1999) e enxeñeiro técnico industrial polo ICAI (1994). Ademais, ten un mestrado en Operacións e Enxeñaría de Sistemas Aéreos non tripulados e un mestrado en Radiocomunicación e Enxeñaría Electromagnética.
Traballou 5 anos como enxeñeiro de proxecto na Universidade de Vigo participando en diversos proxectos de guerra electrónica para a Armada Española, en colaboración con INDRA. Foi xerente e director técnico durante 15 anos en dúas empresas dedicadas ao deseño e fabricación de dispositivos para o control do fogar dixital e a eficiencia enerxética, así como á elaboración e execución de instalacións e proxectos domóticos innovadores. Nos seus últimos 10 anos, como profesor-investigador no Centro Universitario da Defensa na Escola Naval Militar de Marín participou en diversos proxectos de investigación relacionados con sistemas de guerra electrónica para a Armada, radar pasivo e técnicas de intelixencia artificial (IA) para o recoñecemento de sinais.
Actualmente é profesor contratado doutor do Centro Universitario da Defensa na Escola Naval Militar de Marín, onde ademais é coordinador do Laboratorio de Investigación en Radar e Comunicacións do devandito centro.
A carreira investigadora do Dr. Núñez céntrase no campo do radar, comunicacións, guerra electrónica e UAV. Actualmente está a investigar en técnicas de IA para a clasificación de emisións radar, técnicas de radar pasivo, e o emprego de UAV para a obtención de medidas de RCS de buques e diagramas de radiación de antenas embarcadas.
Na actualidade, é profesor na Escola de Enxeñaría Aeronáutica e do Espazo da Universidade de Vigo. O doutor Orgeira conta con 21 anos de experiencia laboral como enxeñeiro, realizando a formación a clientes e usuarios en todos os proxectos nos que participou. Máis de 40 proxectos desenvolvidos en empresas punteiras e recoñecidas internacionalmente, en cuxa concepción participou ao 100% até a súa incorporación parcial á Universidade, no curso 18-19.
É enxeñeiro industrial, especialidade Automática e Electrónica, e graduado en Enxeñaría Aeroespacial en Aeronaves, así como doutor pola Universidade de Vigo. Titulado en Enxeñaría Industrial con especialidade en Sistemas Electrónicos e Automáticos Embarcados, está draduado en Enxeñaría Aeroespacial, en 2020 e actualmente é profesor asociado na Escola de Enxeñaría Aeroespacial da Universidade de Vigo impartindo docencia de Sistemas Embarcados e Sistemas en Tempo Real. Participou como investigador nun proxecto de varias universidades (Vigo, Porto, Limoges) e centros de investigación, para a Axencia Espacial Europea (proxecto Wiptherm).
É graduada en Enxeñaría Aeronáutica pola Universidade de Vigo e actualmente cursa o mestrado de Enxeñaría Aeronáutica (MAE) na Universidade Carlos III de Madrid.
Na actualidade é investigadora no grupo Aerospace Technologies Research Group da Universidade de Vigo, onde se atopa realizando un doutoramento en “Estudo termoelástico da plataforma de apuntamento para telescopios embarcados en satélites”, en colaboración co IAC (Instituto de Astrofísica de Canarias) e englobado no programa de doutoramento en Tecnoloxía Aeroespacial na Universidade de Vigo.
As súas investigacións previas estiveron focalizadas na mellora do proceso de curado de pezas de material composto da industria aeronáutica. Grazas a esta investigación Uxía puido obter o premio Boeing a mellor traballo fin de grao.
Actualmente colabora co centro de investigación en AtlanTTic (Research Center for Telecommunication Technologies) dentro do grupo de investigación de Tecnoloxías Aeroespaciais, no proxecto europeo WipTherm (englobado dentro do programa Horizonte 2020). Neste contexto, leva a cabo a investigación dun novo sistema de transferencia de enerxía a distancia, baseado nunha fonte láser e uns dispositivos foto-termoeléctricos aloxados na cara exterior dun CubeSat 3Ou, capaces de converter a enerxía fotónica en eléctrica.
O obxectivo principal deste informe é o de analizar a cadea de valor da industria aeroespacial en Galicia, así como a súa integración noutras cadeas de valor tanto nacionais como internacionais.
A análise dunha cadea de valor consiste en fomentar o inter coñecemento e a colaboración entre os diferentes elos integrantes da cadea, dando lugar a sinerxías entre as empresas ofrecendo un valor engadido para a toma de decisións empresariais de forma fundamentada.
O informe exposto permite coñecer, de maneira global, un inventario de capacidades industriais de Galicia, que integran os diferentes chanzos da cadea de valor, sendo capaz de situar á comunidade autónoma como actor influente dentro do panorama nacional e internacional.
A integración da cadea de valor permite crear equipos multiempresa (da mesma maneira que o sector público está a tentar, nos seus últimos programas de I+D: integrar empresas en diferentes formas de consorcio público-privado); este é un dos grandes retos da nosa industria, cun tamaño medio empresarial moi pequeno en comparación cos nosos competidores europeos, asiáticos e americanos. Un escenario no que se poidan axuntar empresas de materias primas, tratamentos térmicos, tratamentos superficiais, mecanizados, estampados, etc., permitiríannos situarnos como provedores de primeiro nivel dentro do competitivo mercado do sector aeroespacial. É necesario deixar de pensar en centos de pequenas empresas para ser capaces de dar paso a microcadeas de valor, que fabriquen pezas ou compoñentes na nosa rexión.
Para iso, ademais de poñer sobre a mesa o coñecemento mutuo no informe, abordáronse técnicas que permitiron establecer dinámicas de equipo para o establecemento de estratexias de prezo, de definición de tempo de produción e de proceso, de maneira que alcancen un nivel competitivo no mercado.